Mälim bolşy ýaly, innowasiýalar ýoly bilen öňe barýan Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan dünýäniň ösen tejribesini öwrenip we ornaşdyryp, sanly ulgama geçmegiň öz nusgasyny, ýagny diňe bir taýýar çözgütleriň hem-de nou-haularyň importyna däl, eýsem, milli ylmy-tehnologik, aň-paýhas kuwwatyna esaslanýan nusgasyny işläp taýýarlamagy esasy maksat hökmünde kesgitledi. Şunuň bilen baglylykda, ýaňy-ýakynda, has takygy, 28-nji iýunda Milli Liderimiziň Arkadag şäherine iş saparynyň barşynda täze şäheriň iki ýyllygy mynasybetli aragatnaşyk we internet ulgamynda ozal hereket edýän 4G+ tehnologiýasynyň ornuna 5G tehnologiýasyny işe girizmäge ak pata bermegi diýseň guwandyryjy çözgüt boldy. Munuň özi milli ykdysadyýetimiziň ähli ugurlarynda, şol sanda hususy pudakda zähmeti guramagyň usullaryny has-da kämilleşdirmäge, önümçilik netijeliligini ýokarlandyrmaga, iş şertlerini gowulandyrmaga, ilatyň, hususan-da, ýaşlaryň iş bilen üpjünçiligini artdyrmaga mümkinçilik berýär.

Hä­zir­ki dö­wür­de san­ly teh­no­lo­gi­ýa­lar, inno­wa­si­ýa­lar gün­de­lik dur­mu­şy­my­za giň­den or­naş­ýar. Mag­lu­mat­lar eý­ýa­myn­da san­ly ul­ga­myň diý­seň çalt ösü­şi­ni göz öňün­de tu­tup, ýur­du­myz­da yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li ugurla­ry­ny san­ly­laş­dyr­ma­ga aý­ra­tyn üns be­ril­ýär. Mu­nuň üçin, el­bet­de, il­kin­ji no­bat­da, tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň ýo­ka­ry müm­kin­çi­lik­le­rin­den peý­da­lan­mak ze­rur. Şu jä­het­den, Ar­ka­dag şä­he­ri­niň ara­gat­na­şyk we in­ter­net ul­ga­my­nyň kämilleşdirilmegi — 5G teh­no­lo­gi­ýa­sy­nyň işe gi­ri­zil­me­gi ta­ry­hy wa­ka­dyr. Se­bä­bi ýo­ka­ry tiz­lik­li bu teh­no­lo­gi­ýa­nyň tiz­lik de­re­je­si öň­kä ga­ra­nyň­da 20 es­se ýo­ka­ry­dyr. Bu bol­sa se­bitde de­ňi-ta­ýy bol­ma­dyk tä­ze şä­her­dä­ki eda­ra-kär­ha­na­la­ryň işi­ni tiz we oňaý­ly do­lan­dyr­maga, san­ly hyz­mat­lar­dan çalt peý­da­lan­ma­ga müm­kin­çi­lik be­rer. Hu­su­san-da, Gahryman Ar­ka­da­gy­my­zyň nyg­taý­şy ýa­ly: «Bu teh­no­lo­giýa on­laýn mas­la­hat­la­ry­ny ge­çir­mek­de, eme­li aň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni ýo­la goý­mak­da, sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­myn­da be­je­riş iş­le­ri ge­çi­ril­ýän pur­sat­lar­da mag­lu­mat alyş­mak wag­ty­ny tizleş­dir­mek­de äh­mi­ýet­li­dir». Umu­my­laş­dy­ryp aý­da­nyň­da, san­ly ul­gam san­syz müm­kin­çi­likle­re eýe bo­lup, ol dur­nuk­ly ösü­şiň mö­hüm gura­ly ha­sap­lan­ýar. Mu­ňa kä­mil in­no­wa­si­ýa­la­ryň hu­su­sy işe­wür­li­gi iler­let­mek­de tut­ýan or­nu­nyň my­sa­lyn­da aý­dyň göz ýe­tir­mek bol­ýar.

Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň baş­lan­gy­jy hemde hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ta­gal­la­la­ry bi­len, ýur­du­myz­da on­laýn söw­da­ny ös­dür­mä­ge, ýer­li önüm ön­dü­ri­ji­le­riň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gyny ýo­kar­lan­dyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len top­lum­la­ýyn çä­re­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Şun­da Türk­me­nis­tanyň Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­si­niň ag­za­la­ry­nyň söw­da we hyz­mat­lar ul­ga­my­nyň işi­niň bar­ha kä­mil­leş­me­gi­ne sal­dam­ly go­şant goş­ýan­dyk­la­ry­ny bel­le­mek ge­rek.

Olar «Türk­me­nis­tan­da 2019 — 2025-nji ýyllar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sepsi­ýa­sy­na» hem-de «Türk­me­nis­tan­da san­ly ykdy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň 2021 — 2025-nji ýyl­lar üçin Döw­let mak­sat­na­ma­sy­na» la­ýyk­lyk­da, müş­de­ri­ler üçin tä­ze-tä­ze on­laýn söw­da dükan­la­ry­ny, ýö­ri­te plat­for­ma­la­ry hö­dür­le­ýär­ler. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, elekt­ron söw­da, el­tip ber­mek ýa­ly döw­re­bap hyz­mat gör­nüş­le­ri tä­ze de­re­jä çyk­ýar. Çün­ki on­laýn söw­da dü­kan­la­ry üçin dö­re­dil­ýän plat­for­ma­lar­da dür­li gör­nüş­li önüm­ler, bi­rin­ji­den, azyk önüm­le­ri, ho­ja­lyk ha­ryt­la­ry ýa­ly bö­lüm­le­re bö­lü­nip ýer­leş­di­ril­se, ikin­ji­den, ge­rek­len­ýän önü­me de­giş­li mag­lumat­la­ryň we ola­ryň su­rat­la­ry­nyň go­ýul­ma­gy saý­la­ma müm­kin­çi­li­gi­ni is­le­gi­ňe gö­rä örän gys­ga wagt­da ýe­ri­ne ýe­tir­mä­ge kö­mek ed­ýär. Bu­lar­dan baş­ga-da, san­ly ul­gam te­le­ke­çi­lere, söw­da kär­ha­na­la­ry­na sarp edi­ji­ler ba­ra­da mag­lu­mat­la­ry top­la­ma­ga we ony öw­ren­mä­ge, söw­da­ny gu­ra­mak işi­ni has-da kä­mil­leş­dir­mäge, dür­li önüm­le­re bo­lan is­leg­le­ri sel­jer­mä­ge, müş­de­ri­ler üçin el­ýe­ter­li bol­ma­gy­ny ga­zan­maga müm­kin­çi­lik ber­ýär.

Döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­lar hu­su­sy önüm­çi­lik kär­ha­na­la­ry­nyň işi­ni tä­ze­çe gu­ra­ma­ga hem esas ber­ýär. Da­şa­ry döw­let­le­riň in­no­wa­si­ýala­ra da­ýan­ýan, ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly en­jamla­ry­nyň or­naş­dy­ryl­ma­gy, kä­mil prog­ram­ma üp­jün­çi­lik­le­ri­niň he­re­ke­te gi­ri­zil­me­gi, mag­lumat-in­for­ma­sion se­riş­de­le­riň ýer­lik­li ula­nylma­gy ne­ti­je­sin­de, ýy­la­dyş­ha­na, mal­dar­çy­lyk ho­ja­lyk­la­ry­nyň, azyk, se­na­gat, ho­ja­lyk we beýle­ki dür­li ugur­ly önüm­ler­dir ha­ryt­la­ry ön­dür­ýän kär­ha­na­la­ryň işi döw­re­bap­laş­dy­ryl­ýar. Mu­nuň özi tä­ze-tä­ze iş orun­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi­ni, iş­gär­le­riň iş ne­ti­je­li­li­gi­niň art­ma­gy­ny, önümçi­lik­de ula­nyl­ýan usul­la­ryň kä­mil­leş­me­gi­ni üp­jün ed­ýär. Diý­mek, san­ly ul­ga­myň müm­kinçi­lik­le­ri­niň iş­jeň peý­da­la­nyl­ma­gy kär­ha­na­la­ry in­no­wa­sion usul­da ös­dür­mä­ge giň ýol aç­ýar. Şol bir wagt­da da­şa­ry ýurt­la­ryň işe­wür­le­ri bi­len hyz­mat­daş­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ýo­la goý­ma­ga, öza­ra tej­ri­be alyş­ma­ga, hyz­mat­lar ba­za­ry­ny gi­ňelt­mä­ge, ola­ry hil taý­dan kä­mil­leş­dir­mä­ge şert dö­red­ýär.

Şu ýer­de ýur­du­myz­da ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýaly pu­dak­la­ry, hu­su­san-da, elekt­ron se­na­ga­ty ös­dür­mä­ge kuw­wat­ly iter­gi ber­len­di­gi­ni nyg­tama­ly­dy­rys. Şo­ňa gö­rä-de, bäs­deş­li­ge ukyp­ly, ösen teh­no­lo­gi­ýa­lar bi­len en­jam­laş­dy­ry­lan, se­riş­de we ener­gi­ýa tyg­şyt­la­ýan, eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa elekt­ron we elekt­ro­teh­ni­ki se­na­ga­ty ýo­la goý­mak­da mö­hüm ädim­ler ädil­di. Yk­dy­sa­dy­ýe­tiň gaý­ta­dan iş­le­ýän we ba­zar üçin ahyr­ky önüm­le­ri ön­dür­ýän önümçi­lik pu­dak­la­ry ke­ma­la gel­di. Hä­zir­ki wagt­da türk­men hü­när­men­le­ri, şol san­da hu­su­sy işe­wür­ler ta­ra­pyn­dan iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­ýan tä­ze san­ly önüm­le­riň iş ýü­zün­de giň­den ulanyl­ýan­dy­gy, ola­ryň hi­li we amat­ly­ly­gy bo­ýun­ça da­şa­ry ýurt­la­ryň san­ly önüm­le­rin­den bir­jik-de pes dur­ma­ýan­dy­gy gu­wan­dy­ry­jy­dyr. Bu­la­ryň äh­li­si ýur­du­my­zyň eks­port müm­kin­çi­lik­le­ri­ni art­dyr­mak­da mö­hüm çä­re­ler­dir.

Gör­nü­şi ýa­ly, bu gün­ki gün­de di­wer­si­fika­si­ýa­laş­dyr­ma­ga we se­na­gat­laş­dyr­ma­ga, ýur­du­myz­da hem-de da­şa­ry ýurt­lar­da uly isleg­den peý­da­lan­ýan bäs­deş­li­ge ukyp­ly taý­ýar önüm­le­riň dür­li gör­nüş­le­ri­ni ön­dür­mä­ge, ba­zar gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mä­ge, hu­su­sy ul­ga­my hö­wes­len­dir­mä­ge gö­nük­di­ri­len türk­men yk­dysa­dy­ýe­ti­niň dü­zü­mi oňyn ösü­şe eýe bol­ýar. Şu jä­het­den, dün­ýä­de ok­gun­ly ös­ýän hem-de iş bi­len meş­gul­lan­ma­gyň, aý­ra­tyn-da, ýaş­la­ry iş bi­len üp­jün et­me­giň giň­den ýaý­ran ul­gam­la­rynyň bi­ri hök­mün­de ýur­du­myz­da san­ly yk­dy­sady­ýe­te ge­çil­me­gi­ni dur­nuk­ly ösü­şiň ile­ri tu­tul­ýan we­zi­pe­le­ri­ni çöz­me­giň aça­ry ha­sap­lap bi­le­ris. 

Umu­man, Türk­me­nis­tan döw­le­ti­miz te­bigy baý­lyk­la­ryň uly gor­la­ry­na we yk­dy­sa­dy müm­kin­çi­lik­le­re eýe bol­mak bi­len, Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň nus­ga­lyk baş­lan­gyç­lary­ny üs­tün­lik­li do­wam et­dir­ýän Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň pa­ra­sat­ly baş­tutan­ly­gyn­da in­no­wa­sion ösüş ýo­lun­da ynam­ly öňe bar­ýar.